Aktualności

Poniższy tekst stanowi wyjątek z artykułu Stanisława Gomułki "Implikacje pozostawania Polski poza strefą Euro", będącego częścią raportu Nasza Europa: 15 lat Polski w Unii Europejskiej

Więcej w raporcie Nasza Europa: 15 lat Polski w Unii Europejskiej, do pobrania: Tutaj

"W traktacie akcesyjnym Polska zgodziła się na przyjęcie euro jako swojej narodowej waluty, ale data tego przyjęcia nie została sprecyzowana. Kryzys finansowy w wielu krajach strefy euro, który był konsekwencją wybuchu globalnego kryzysu finansowego w 2008 r., obniżył drastycznie poparcie dla zastąpienia złotówki wspólną europejską walutą. Natomiast w samej strefie euro zaufanie do wspólnej waluty nie zmniejszyło się. Dla Polaków ważne było, że przynależność do unii monetarnej nie uchroniła tych krajów od niebezpieczeństwa bankructwa.

Najważniejsze dla stabilności unii walutowej okazało się utrzymywanie jednostkowych kosztów pracy w krajach członkowskich na zbliżonym poziomie, co skutkuje zbliżoną konkurencyjnością. W latach 2010-2011 zostały wprowadzone nowe rozwiązania instytucjonalne, których celem były mocniejsze regulacje w ramach polityki fiskalnej i konkurencyjności na rzecz osiągania trwalszej stabilizacji. Skuteczność respektowania dyscypliny finansowej w krajach członkowskich zależałaby jednak od skuteczniejszego egzekwowania unijnych zasad fiskalnych (np. poprzez ustanowienie dodatkowych sankcji za ich nieprzestrzeganie).

Argumenty za przyjęciem euro przez Polskę są wielorakie. Wobec wzrostu znaczenia handlu międzynarodowego ryzyko kursowe w Polsce nabrało strategicznego znaczenia. Dodatkowo pozostawanie poza strefą euro podwyższa ryzyko makroekonomiczne z perspektywy globalnych rynków finansowych, powoduje wzrost realnego oprocentowania i ogranicza bezpośrednie inwestycje zagraniczne. Wyższe stopy procentowe zmniejszają też krajowe inwestycje i podnoszą koszty obsługi zadłużenia publicznego i prywatnego. Doświadczenia strefy euro pokazują jednak, że korzyści ze wspólnej waluty dotyczące szerszego dostępu do kapitału i lepszych warunków finansowania firm, nie są zagwarantowane bez przestrzegania dyscypliny fiskalnej. Koszty ekonomiczne i polityczne, jakie niesie ze sobą pozostawanie Polski poza strefą euro, będą rosły. W strategii euro dla Polski zasadnicze znaczenie ma jakość krajowej polityki monetarnej i fiskalnej, umożliwiając szybkie wprowadzenie euro. Spełnianie kryterium fiskalnego (poprawa wyniku sektora finansów publicznych o 3-4% PKB ) jest istotne już teraz, a powiązane z tym zmiany mogłyby zapoczątkować dalsze reformy."

(...)

"Demontaż unii monetarnej wiązałby się z kosztami odczuwanymi przez lata przez wszystkie państwa Wspólnoty. Zmiany gospodarcze związane z globalizacją i postępem technologicznym są silniejsze niż w przeszłości i podtrzymują potrzebę integracji gospodarczo-politycznej w UE, w tym w strefie euro. Euro zatem najpewniej przetrwa i dzięki dalszym reformom unia walutowa będzie silniejsza i bardziej odporna na kryzysy. Koszty ekonomiczne i polityczne, jakie niesie ze sobą pozostawanie Polski poza strefą euro, będą zatem rosły.

W strategii dla Polski należy sprecyzować dwa cele: w krótkim okresie Polska powinna zająć stanowisko dotyczące wzmocnienia unii walutowej; w średnim okresie jakość polityki monetarnej i fiskalnej powinna umożliwić szybkie wprowadzenie euro. Spełnianie kryterium fiskalnego jest istotne już teraz, a powiązane z tym zmiany mogłyby zapoczątkować dalsze reformy. Na krajowym rynku pracy oczekuje się spadku podaży pracy, na które remedium mogłyby być, powszechne w UE, reformy systemu emerytalnego. Innym wyjściem byłaby aktywizacja wiejskich rezerw pracy oraz zastosowane już otwarcie rynku pracy dla imigrantów z Ukrainy i Białorusi."