Zasoby kadr dla zdrowia – tendencje i perspektywy w starzejącym się społeczeństwie

Niekorzystne zmiany demograficzne prowadzące do starzenia się społeczeństwa przyczyniają się do wzrostu zapotrzebowania na kadry medyczne w opiece zdrowotnej, oraz kadry medyczne i opiekuńcze w opiece długoterminowej. W przypadku opieki długoterminowej potrzeby te są istotnie wyższe z uwagi na fakt, że sektor ten wciąż znajduje się w fazie formacji – to najważniejsze tezy prezentacji prof. Stanisławy Golinowskiej, dr Agnieszki Sowy oraz dr Ewy Kocot, przedstawionej podczas seminarium „Zasoby kadr dla zdrowia – tendencje i perspektywy w starzejącym się społeczeństwie”. Celem spotkania, które odbyło się 3 czerwca 2014 r. w siedzibie CASE, była prezentacja  wyników projektu „NEUJOBS – Zatrudnienie w 2025 r.: W jaki sposób liczne zmiany wpłyną na europejski rynek pracy”, finansowanego przez Komisję Europejską w ramach 7. Programu Ramowego.

Wyniki badań pokazują, że zasoby pracy w sektorze opieki zdrowotnej są niedostateczne, a w ostatnich dwóch dekadach uległy istotnemu zmniejszeniu. Odpływ pracowników medycznych, w tym w szczególności lekarzy i pielęgniarek, związany jest z brakami w zakresie edukacji w zawodach medycznych, w tym deficytem kadry kształcącej lekarzy, znacznym odpływem lekarzy do zawodów niemedycznych, związanych z sektorem (przede wszystkim do silnie rozwijającego się przemysłu farmaceutycznego), emigrację lekarzy, pielęgniarek i personelu opiekuńczego do krajów Unii Europejskiej, oraz niekorzystną strukturą demograficzną i starzeniem się tej grupy zawodowej. W efekcie tych zmian Polska jest jednym z krajów o najniższym nasyceniu kadrą medyczną i opiekuńczą w Unii Europejskiej. Jednocześnie prognozy zatrudnienia kadr medycznych i opiekuńczych w perspektywie 2025 r. wskazują na rosnące zapotrzebowanie na zawody medyczne i opiekuńcze z uwagi na dynamiczne starzenie się społeczeństwa. Najsilniej potrzeby te widoczne są w opiece szpitalnej i długoterminowej.

Prof. Golinowska zwróciła również uwagę na istotne braki w zakresie zarządzania sektorem zdrowotnym i opieką długoterminową w Polsce. Problemy dotyczą szczególnie obszaru planowania i prognozowania zasobów i potrzeb (niewystarczające zaplecze analityczne). Poważne trudności stwarza również niejasne zdefiniowanie relacji administracji rządowej z samorządami terytorialnymi oraz brak konstruktywnego dialogu między środowiskiem medycznym i politycznym. Nie bez znaczenia dla możliwości realizacji potrzeb inwestycyjnych, ale i sprawnego funkcjonowania sektora zdrowotnego i opiekuńczego, są niskie zasoby finansowe, szczególnie w zakresie finansowania opieki długoterminowej oraz nieprzejrzyste regulacje dotyczące finansowania opieki zdrowotnej.