Wyzwania dla polityki makroekonomicznej i fiskalnej krajów Południowego i Wschodniego Śródziemnomorza

Brak równowagi fiskalnej w krajach południowego i wschodniego śródziemnomorza (SEMC) jest efektem dekad braku stabilności, stał się jednak o wiele bardziej widoczny w 2008 roku, kiedy to cały region przeszedł serię negatywnych szoków gospodarczych oraz szoków politycznych (światowy i europejski kryzys finansowy, arabska wiosna). W warunkach spowolnionego wzrostu gospodarczego i większych nacisków na systemy finansów publicznych, gwałtownie wzrastały deficyty budżetowe oraz dług publiczny. To z kolei doprowadziło do pogorszenia sald rachunków bieżących, wyczerpania rezerw, osłabienia niektórych walut, oraz wyższej presji inflacyjnej.

Celem uniknięcia ryzyka zwiększania długu publicznego i kryzysu bilansu płatniczego, konieczne jest jak najszybsze przeprowadzenie kompleksowych reform gospodarczych, z naciskiem na kwestię dostosowania fiskalnego. Reformy te powinny obejmować eliminację dotacji do cen energii i żywności, oraz zastąpienie ich pomocą społeczną dopasowaną do specyficznych potrzeb poszczególnych grup odbiorców. Ponadto, należy zredukować nadmiernie rozbudowaną administrację publiczną, sprywatyzować przedsiębiorstwa sektora publicznego, poprawić warunki prowadzenia działalności gospodarczej, zwiększyć wymianę handlową i łatwość dostępu do inwestycji, a także zadbać o dywersyfikację sektorową. SEMC mogłyby również korzystać z „dywidendy pokoju”, gdyby liczne konflikty wewnętrzne i regionalne zostały rozwiązane.

Sukces reform gospodarczych zależeć będzie jednak od wyników transformacji politycznej, czyli zdolności utworzenia stabilnych, demokratycznych rządów, które będą potrafiłyby oprzeć się pokusom populizmu i walczyć o poparcie polityczne dla bardziej racjonalnych polityk gospodarczych.

Analizę, przygotowaną przez Marka Dąbrowskiego, można pobrać tutaj.