Wpływ reguł dotyczącyh podatku VAT na transport osób w Unii Europejskiej

Międzynarodowy zespół badawczy, w skład którego weszli eksperci z CASE oraz specjaliści z Institute for Higher Studies (Wiedeń) oraz Transport and Mobility Leuven, ukończył pracę nad trwającym 2 lata projektem dotyczącym wpływu obecnie stosowanych reguł VAT na transport osób w Unii Europejskiej. W ramach projektu „Badanie nad wpływem reguł VAT na transport osób w Unii Europejskiej” (Study on the economic effects of the current VAT rules for passenger transport) ukazała się wersja końcowa raportu, która powstała  pod nadzorem CBP (Holandia).

W najbliższych miesiącach Komisja Europejska (KE) będzie prowadzić działania mające na celu promocję publikacji oraz przeprowadzi konsultacje z podmiotami, których dotyczy omawiane zagadnienie. Rozmowy te mają pomóc ustalić, które z  zaproponowanych rozwiązań powinny zostać uwzględnione przy przygotowywaniu przez KE reformy systemu podatku VAT.
 

Najważniejsze wnioski płynące z przeprowadzonych analiz sa nastepujące:

• Od czasu ostatniego kompleksowego przeglądu, który miał miejsce w 1997 r., transport osób uległ znacznej zmianie. Ma to związek przede wszystkim z deregulacją działalności linii lotniczych oraz przewoźników autobusowych, a także z wdrożeniem systemu udzielania koncesji przewoźnikom kolejowym. Zmiany dotknęły także intensywnie rozwijającego się transportu morskiego.
   
• Badanie stanowi aktualizację analizy sektora transportu osób - omawia kwestię zakłóceń w działalności sektora spowodowanych obowiązującymi zasadami i regulacjami podatku VAT oraz przedstawia zmiany, których mogą takiemu negatywnemu oddziaływaniu przeciwdziałać.
   
• Szacunki zawarte w raporcie wskazują, że do czynienia mamy z zakłóceniami o małym lub średnim nasileniu. Te dotyczące produkcji związane są przede wszystkim z niską elastycznością popytu. Zakłócenia nakładów produkcji wiążą się natomiast z możliwością odzyskiwania przez przewoźników zapłaconego podatku VAT od nabywanych towarów i usług – jedynym kosztem przedsiębiorstw jest koszt finansowania zobowiązań podatkowych, ponoszony w okresie od momentu zapłaty podatku do czasu jego zwrotu. Koszty te są relatywnie niskie ze względu na obniżkę stóp procentowych oraz skrócony czas zwrotu podatku.
   
• W badaniu zaproponowano zestaw metod pomagających ograniczyć zakłócenia produkcji (różne stawki podatkowe i reguły dotyczące podaży) oraz jej nakładów. Warunkiem wprowadzenia tych zmian jest osiągnięcie konsensusu miedzy państwami członkowskimi a Komisją Europejską.
   
• Ponadto, w raporcie przedstawiono analizę działalności organów administracji podatkowej. Pokazuje ona, że stosowanie podatku VAT w sektorze transportu pasażerskiego ma ogromny wpływ na poziom generowanych dochodów, a zwolnienia i obniżone stawki podatkowe nie przynoszą pożądanych efektów (głównie ze względu na niską elastyczność popytu oraz oprocentowania produktów hipotecznych, które wahają się od 7% do 50%).
   
• Wyżej wymienione cechy sektora transport pasażerskiego wskazują, że harmonizacja i uproszczenie reguł podatku VAT we wszystkich sektorach i obszarach są niezbędne. Uzyskanie korzyści płynących ze zmiany reguł dotyczących podaży możliwe jest bez ponoszenia praktycznie jakichkolwiek kosztów.

Raport został przygotowany przez zespół ekspertów z CASE (Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych, Warszawa), IHS (Institute of Higher Studies, Wiedeń) oraz Transport Mobility Leuven (TML). Pracami zespołu kierował Luca Barbone. W realizacji projektu brali udział Robin Carruthers (CASE), Maciej Sobolewski (CASE), Hannes Zenz (IHS), Alina Pohl (IHS), Alexander Schnabl (IHS), Sarah Lappöhn (IHS), Tim Breemersch (TML), Rodric Federix (TML), Christophe Heyndrickx (TML) Eef Delhaye (TML). Asystę naukową zapewnili Katarzyna Wąsik i José Pantoya (CASE). Za koordynację projektu odpowiedzialna była Iryna Shuvaieva (CASE).