Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich. Ocena Ex-ante.

14 lutego 2003 roku odbyło się pierwsze spotkanie z cyklu Forum Społeczne CASE. Poświęcone zostało dyskusji na temat projektu Ministerstwa Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej: "Sektorowy Program Operacyjny, Rozwój Zasobów Ludzkich". Dokument ten jest integralną częścią "Narodowego Planu Rozwoju na lata 2004-2006" stanowiącego bazę według której rozdysponowywane będą pieniądze przyznane Polsce w ramach pomocy strukturalnej z Unii Europejskiej.

Wstępem do dyskusji była prezentacja Dr. Michała Boniego podczas której dokonał  on charakterystyki i oceny programu w świetle aktualnej sytuacji na rynku pracy. Ogólnie program oceniony został pozytywnie, a na szczególne uznanie, według prelegenta, zasługuje diagnostyczna część dokumentu.

Realizacja przyjętych w programie priorytetów, czyli:

• aktywnej polityki rynku pracy oraz integracji zawodowej i społecznej,
• rozwoju społeczeństwa opartego na wiedzy,
• efektywnemu zaabsorbowaniu pomocy technicznej,

zależeć będzie jednak od spełnienia podstawowych warunków:

• odpowiedniego zaplecza instytucjonalnego,
• poprawy jakości kadry w instytucjach rynku pracy,
• rozwoju dialogu społecznego i
• realizacji finansowych zobowiązań ze strony polskiej.

Dlatego jeszcze przed wstąpieniem do Unii Europejskiej należy:

• wzmocnić instytucjonalnie i kadrowo służby zatrudnienia, system szkolny i instytucje edukacji dorosłych oraz inne instytucje odpowiedzialne na absorbcję i środków z UE i wdrożenie programów,
• zanalizować i odpowiednio zaprojektować wskaźniki realizacji zadań, tak były one osiągalne biorąc pod uwagę dostępne środki,
• skoordynować zapisy programu z planowanymi przez rząd założeniami i reformami makroekonomicznymi oraz innymi programami sektorowymi,
• zagwarantować stabilność polskiego wkładu finansowego do projektów dotowanych przez UE,
• zapewnić wsparcie dla realizacji programu w innych programach nakierowanych na rozwój zasobów ludzkich.

Po prezentacji miała miejsce dyskusja na temat programu oraz ekonomicznych, społecznych i politycznych uwarunkowań jego wdrożenia. Głos w dyskusji zabrali między innymi:

• Joanna Staręga-Piasek - Instytut Rozwoju Nauk Społecznych
• Agnieszka Chłoń - MGPiPS
• Piotr Kołodziejczyk
• Jeremi Mordasewicz - PKPP
• Bartłomiej Piotrowski - BISE
• Marek Szczepański - MGPiPS
• Andrzej Wilk - PKPP
• prof. Zenon Wiśniewski - Uniwersytet Toruński

Dyskutanci zwrócili uwagę na następujące problemy:

1. niemożność realizacji Programu Operacyjnego bez zdrowych fundamentów makroekonomicznych, same Aktywne Formy Pomocy Bezrobotnym nie będą w stanie wpłynąć w jakikolwiek sposób na poziom zatrudnienia i bezrobocia w skali makro,
2. konieczność zmian prawnych i instytucjonalnych umożliwiających realizację założeń programu, między innymi konieczne jest:
   • uregulowanie relacji kompetencyjnych ministerstwo-samorządy,
   • uporządkowanie zasad finansowania i rozliczania projektów samorządowych,
   • wspomagające rozwój przedsiębiorczości zmiany podatkowe,
   • obniżenie pozapłacowych kosztów pracy,
   • reforma płacy minimalnej.
3. wypracowanie nowej koncepcji służb zatrudnienia, która rozdzielałaby ich rolę socjalną od zadań pośrednictwa pracy, motywacji i szkolenia bezrobotnych,
4. potrzebę stworzenia spójnego systemu edukacji i kształcenia ustawicznego oraz systemu zachęt do organizacji szkoleń w firmach,
5. konieczność przygotowania, przeszkolenia osób które będą odpowiedzialne za projektowanie, wdrażanie, ocenianie i rozliczanie realizacji projektów realizowanych w ramach programu zarówno w ministerstwach jak i w samorządach i organizacjach pozarządowych.

Wielokrotnie podkreślano, iż dla efektywnego wdrożenia programu potrzebna jest spójna wizja rozwoju gospodarczego, w tym zasobów ludzkich oraz wola polityczna do jej realizacji.