O 8 % wzrosły ceny owoców morza, a cena musztardy spadła o 5% z powodu zmiany matrycy VAT

Według danych CASE Online CPI w lipcu za homary, ośmiorniczki, kraby, krewetki i ślimaki (oraz inne skorupiaki, mięczaki, bezkręgowce wodne i ich przetwory) trzeba było zapłacić średnio o 8% więcej niż w czerwcu br. Wzrost cen bezpośrednio po zmianie stawki VAT z 5% do 23% nie jest więc aż tak wysoki, jak sugerowałaby to prosta arytmetyka. Ponadto w przypadku ponad 40% ofert, które sprawdzamy w naszym indeksie, cena tych produktów po miesiącu od wprowadzenia nowej stawki, wciąż pozostaje taka sama.

- Pomimo tego, że zachowanie „starej” ceny odbywa się w tym przypadku kosztem marży sklepu, część detalistów nie zaktualizowała cenników dla większości ofertowanych produktów z kategorii owoce morza. Być może jest to element ich strategii cenowej. Chwile przed wprowadzeniem zmian w stawkach VAT, widać było także delikatny spadek cen – możliwe, że powodowany chęcią wyprzedaży asortymentu jeszcze z wykorzystaniem starej stawki – mówi Adam Śmietanka, analityk CASE.

Jednym z produktów, w przypadku którego stawka VAT w nowej matrycy spadła w największym stopniu jest musztarda (zmiana z 23% na 8%). Podobnie jak w przypadku owoców morza zmiana obciążenia VAT nie przełożyła się w pełni na ceny – spadły one średnio jedynie o 5% w stosunku do czerwca. Ponadto cena musztardy  spadła tylko w blisko połowie ofert, które sprawdzamy w naszym indeksie. Widoczny był także lekki wzrost cen bezpośrednio przed planowanymi zmianami.

Reakcja detalistów na zmiany stawek VAT była więc mniejsza niż w przypadku owoców morza, co pokazuje zgodną z intuicyjną asymetrię reakcji cen na wzrost i na spadek podatków. Taki wniosek dowodzi też pośrednio, że rynki tych produktów nie są doskonale konkurencyjne, a producenci oraz detaliści nie są zmuszeni do przerzucenia całości nowych kosztów (lub oszczędności) na konsumentów.  

- Jak obserwujemy w naszym indeksie, wpływ nowej matrycy VAT na inflację jest dość ograniczony. Najistotniejsze zmiany stawek dotyczą produktów, które nie mają dużego udziału w koszyku przeciętnego konsumenta – zauważa Adam Śmietanka.

Najnowszy odczyt indeksu Online CASE CPI sugeruje delikatny spadek średnich cen w lipcu w stosunku do czerwca (o około 0,16%), głównie za sprawą taniejącej żywności. Obniżki cen w największym stopniu dotyczą warzyw (4,8%) oraz owoców (4,0%), co jest typowe o tej porze roku, kiedy na rynku mamy wiele sezonowych produktów. Z drugiej strony, dość istotny wzrost cen obserwowany jest w przypadku kategorii „Transport” (wzrost o 2%), w której najważniejszą składową stanowią ceny paliw, które w dalszym ciągu odrabiają wysokie spadki obserwowane wiosną br.

Metodologia CASE Online CPI pozwala na zbieranie danych dotyczących cen produktów i usług zdalnie, na podstawie danych z Internetu. Online CASE CPI jest innowacyjnym indeksem mierzącym dynamikę cen konsumenta na polskim rynku. Indeks tworzony jest poprzez uśrednienie cen produktów i usług w okresie czterech ostatnich tygodni i przyrównanie ich do cen tych samych dóbr w czterech poprzedzających tygodniach. W ostatnim czasie zaktualizowana została strona, która obecnie umożliwia łatwe sprawdzenie cen w poszczególnych kategoriach i przedziałach czasowych, a także porównanie indeksu CASE z indeksem inflacji GUS. Najnowszy indeks cenowy publikowany jest w każdy poniedziałek na stronie https://www.case-research.eu/pl/online-case-cpi