NOWA PUBLIKACJA: „Problem nieściągalności VAT w Polsce pod lupą”

Od 2009 roku, wpływy z tytułu VAT do budżetu stały się mniej stabilne, a tzw. luka w VAT (różnica różnicą pomiędzy teoretyczną wartością zobowiązań z tytułu VAT a wartością rzeczywistych wpływów) tylko w 2013 r. wyniosła aż 42 mld złotych.  Postępujący spadek ściągalności VAT i wzrost niepewności związanej z głównym komponentem dochodów budżetowych jest ważnym problemem, który w świetle rosnących wydatków budżetowych może zagrażać stabilności finansów publicznych.

CASE – Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych publikuje opracowanie dotyczące kwestii nieściągalności VAT w Polsce: „Problem nieściągalności VAT w Polsce pod lupą”. Trzech ekspertów: Grzegorz Poniatowski, dr Jarosław Neneman i Tomasz Michalik przygląda się zarówno strukturze luki w VAT i przyczynom jej powstawania, jak i kontekstowi prawnemu i możliwym praktycznym sposobom zwiększenia ściągalności VAT na poziomie krajowym i europejskim.

Według Grzegorza Poniatowskiego, „zmniejszanie luki wymaga czasu, a jej całkowite wyeliminowanie nie jest realne, gdyż część nieściągalności nie ma celowego charakteru. Walka z nierejestrowaną gospodarką, wyłudzeniami, unikaniem i uchylaniem się od płacenia podatków, jest bardzo trudna. Jak wskazały wyniki badania CASE przeprowadzone dla Komisji Europejskiej, w latach 2000-2013 żadnemu z krajów regionu nie udało się istotnie poprawić ściągalności VAT.”

Dr Jarosław Neneman, były wiceminister finansów, wskazuje na szereg rozwiązań, które mogłyby znacząco usprawnić system ściągalności VAT w Polsce. Zalicza się do nich odwrócone obciążenie, podzieloną płatność, czy likwidację rozliczeń kwartalnych na rzecz np. miesięcznych. Według eksperta walka z przestępczością VAT-owską jest możliwa poprzez uszczelnianie systemu, ale potrzebna jest do tego współpraca różnych służb w kraju: Ministerstwa Finansów z CBŚ, ABW, Strażą Graniczną i prokuraturą.

Tomasz Michalik zaznacza, że konieczne jest utrzymanie równowagi pomiędzy zapewnieniem właściwych wpływów budżetowych, a zachowaniem standardowych swobód będących fundamentem UE. Zwraca uwagę, że Komisja Europejska prowadzi obecnie wiele działań mających na celu walkę z nadużyciami w zakresie VAT, przede wszystkim w obszarze towarowych dostaw wewnątrzwspólnotowych. Najważniejsza propozycja zmian to zastosowanie reguły opodatkowania w miejscu przeznaczenia towarów, z tym że podatek miałby być rozliczany przez samego dostawcę.

 Publikacja "Problem nieściągalności VAT w Polsce pod lupą" jest rozszerzoną wersją prezentacji wygłoszonych podczas 142. Seminarium mBank-CASE pod tym samym tytułem.