Czy w Europie jest za dużo banków?
"W niniejszym dokumencie podejmujemy próbę odpowiedzi na trudne pytanie: czy bankowość w Europie nie rozrosła się nadmiernie? Trudność tego pytania sprowadza się do słowa „nadmiernie”, które wymaga odpowiedzi normatywnej. W kwestii terminu „nadmiernie” musimy przyjąć podejście oparte na potrzebach realnej gospodarki w Europie.
By zmierzyć się z tym pytaniem, potraktujmy je jak lekarz traktuje pacjenta z nadwagą. Pierwszy krok dla lekarza to anamneza — zebranie informacji o obecnej i wcześniejszej wadze pacjenta i jego historii medycznej oraz porównanie tych danych z danymi innych osób. Podobnie my w rozdziale 1 dokonaliśmy przeglądu podstawowych faktów o systemie bankowym w Europie, w tym o jego wielkości, niedawnym wzroście, koncentracji i dźwigni finansowej, a także porównaliśmy te dane z danymi z innych systemów bankowych. Wedle wszystkich wskaźników nasz pacjent waży nadzwyczaj dużo.
Następnie lekarz musi przeprowadzić diagnozę — czy pacjent „nadmiernie” przybrał na wadze w tym sensie, ze nadmiarowa waga może powodować problemy, jak wysokie ciśnienie krwi, trudności ze snem i z oddychaniem itp. Podobnie my w rozdziale 2 zbadaliśmy, czy europejski system bankowy rozrósł się tak bardzo, że nie wnosi już pozytywnego wkładu (marginalnie) do gospodarki realnej. W szczególności zbadaliśmy, czy niedawna ekspansja banków wiąże się z (i) niższym i bardziej zmiennym wzrostem gospodarczym oraz (ii) podejmowaniem nadmiernego ryzyka i częstszymi kryzysami finansowymi, w tym kryzysami bankowymi i kryzysami zadłużenia publicznego.
Na tym etapie lekarz zastanawia się, dlaczego pacjent tak bardzo przybrał na wadze, czyli przechodzi do etiologii—czy powodem jest nieprawidłowe odżywianie, siedzący tryb zżycia, choroba? Pytanie to stawia sobie nie z ciekawości, a dlatego, ze różne powody mogą prowadzić do różnej prognozy dalszego stanu zdrowia pacjenta oraz do różnych terapii. Podobnie problem nadmiernego rozrostu banków w Europie odzwierciedla różne przesłanki (opisane w rozdziale 3): (i) wsparcie rządu i nieadekwatny nadzór ostrożnościowy zwiększające problem pokusy nadużyć w bankach, (ii) wspieranie przez polityków w niektórych krajach takiej ekspansji, na przykład w celu promowania „narodowych liderów” lub stymulowania wzrostu zatrudnienia z powodów związanych w ich elektoratem oraz (iii) strukturę kosztową europejskich banków mogąca skłaniać je do nadmiernego zwiększania ich obecności rynkowej.
Wreszcie po zebraniu i ocenie danych lekarz przepisuje nieszczęsnemu pacjentowi terapię. Celem terapii jest przeciwdziałanie podstawowym przyczynom choroby, złagodzenie nieprzyjemnych symptomów oraz unikanie niezamierzonych efektów ubocznych. Podobnie w rozdziale 4 szkicujemy możliwe polityki przeciwdziałające nadmiernemu rozrostowi bankowości w Europie.
Nie jesteśmy pierwszymi lekarzami, z którymi europejski system bankowy konsultował się w ostatnich latach. Nasz pacjent właśnie wziął silny lek (pakiet CRD IV) i dostał recepty na kolejne (BRRD, SSM, SRM oraz ewentualna reforma strukturalna)1. Co więcej, nasz pacjent zdążył się już tą medyczną ofensywą zmęczyć —cierpi na „zmęczenie terapia”. Jednak w naszej ocenie potrzebne są dalsze działania. Niektóre terapie opierać się mogą na większej dawce. Innych jeszcze w ogóle nie wypróbowano. Naszym zdaniem bateria nowych terapii poprawi prognozę, dzięki czemu europejski system bankowy szybko i na dobre wyjdzie z obecnego stanu rozdęcia."
Publikacja została przygotowana przez Doradczy Komitet Naukowy Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego (ESRB), którego przewodniczacym jest Marco Pagano. W pracach asystował Sam Langfield, w skład grupy roboczej weszli takze Viral Acharya, Arnoud Boot, Markus Brunnermeier, Claudia Buch, Martin Hellwig, André Sapir oraz Ieke van den Burg.
Zeszyt oryginalnie opublikowany został przez Europejską Radę ds. Ryzyka Systemowego (ESRB) jako Raport Doradczego Komitetu Naukowego Nr 4/ Czerwiec 2014 „Is Europe Overbanked?”. Jego tekst zaprezentowany został przez Marco Pagano podczas 132. Seminarium mBank-CASE „Czy w Europie jest za dużo banków?".
*Seminaria mBank - CASE są kontynuacją Seminariów PBR-CASE i - od 1998 roku - Seminariów BRE Bank – CASE.
**Nie przegap kolejnych Seminariów mBank - CASE - już dziś zapisz się na nasz newsletter i polub nas na facebooku!
