Nowy plan dla regionu śródziemnomorskiego: czy narzędzia i środki Unii Europejskiej odpowiadają jej ambicjom?

W związku ze wspólnym komunikatem przedstawionym w lutym 2021 roku przez Komisję Europejską i wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Komisja Spraw Zagranicznych Parlamentu Europejskiego zleciła przeprowadzenie badania na temat regionu Morza Śródziemnego.

Współpraca państw w obrębie tego regionu, włączająca kraje członkowskie UE i inne państwa położone na wybrzeżu Morza Śródziemnego, ma długą historię sięgającą Deklaracji Barcelońskiej, kontynuowaną w 2008 roku zawarciem Partnerstwa Eurośródziemnomorskiego, a następnie Strategią Globalną z 2016 roku. W 2021 roku został wydany wspólny komunikat zatytułowany „Odnowione partnerstwo z południowym sąsiedztwem – nowy program dla regionu Morza Śródziemnego”, oparty o struktury Europejskiej Polityki Sąsiedztwa (EPS). Państwa regionu południowośródziemnomorskiego napotykają dziś na wiele wyzwań, od zmian klimatycznych po upadki państwowości. Unia Europejska chciałaby odpowiedzieć na te problemy we współpracy z północnoafrykańskimi i bliskowschodnimi krajami.

Głównym celem niniejszego badania było przygotowanie ogólnego przeglądu podejmowanych w tym regionie działań, i przygotowanie rekomendacji dla Unii Europejskiej przy wzięciu pod uwagę sytuacji geopolitycznej. Wstępna część badania była poświęcona podsumowaniu ewolucji relacji między Unią Europejską a południowym sąsiedztwem.

Głównymi celami badania było:

przeprowadzenie analizy i ewaluacji politycznych, instytucjonalnych i ekonomicznych struktur UE w relacji do krajów południowego sąsiedztwa oraz spójności nowych polityk z celami, priorytetami i wartościami zawartymi w traktatach unijnych i unijnymi strukturami prawnymi;
przeprowadzenie analizy kluczowych obszarów polityki wyznaczonych w komunikacie z 2021 roku;
przeprowadzenie ewaluacji strategii komunikacji w ramach projektu, a także unijnych narzędzi i inicjatyw, aby zidentyfikować brakujące elementy;
przygotowanie scenariuszy możliwego rozwoju przyszłych relacji między krajami UE oraz państwami północnoafrykańskimi i bliskowschodnimi.

W ramach badania przygotowano precyzyjne rekomendacje dla UE i jej partnerów, a także rekomendacje skierowane w szczególności do Parlamentu Europejskiego.

Lider projektu: CASE – Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych

Partner: IMED

Klient: Parlament Europejski