176. Seminarium mBank–CASE: Polska gospodarka 2023 i dalej: Jak naprawić kredyt mieszkaniowy?
mBank oraz CASE – Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych serdecznie zapraszają
30 marca 2023 r. o godz. 15.00
na 176. Seminarium mBank-CASE pt.
POLSKA GOSPODARKA 2023 I DALEJ: JAK NAPRAWIĆ KREDYT MIESZKANIOWY?
Program:
Czy można liczyć na banki w finansowaniu zakupu mieszkań? Stan sektora i lekcje z lat 2005-2023 - dr hab. Dariusz Filar, prof. em. UG
Jaki powinien być nowy model rynku kredytów mieszkaniowych? - Andrzej Reich, lider Klubu Odpowiedzialnych Finansów przy Europejskim Kongresie Finansowym
Zrównoważona hipoteka: odpowiedź na aktualne wyzwania polskiej gospodarki - dr hab. Michał Polasik, prof. UMK w Toruniu, Fundacja FINSEC
Seminarium odbędzie się we czwartek 30 marca 2023 r. w godz. 15.00-16.30 w języku polskim.
Niemal całkowite zaniechanie przez państwo w latach 2004-2008 i roku 2017 oddziaływania na sferę kredytów mieszkaniowych oraz przypadki oddziaływania doraźnego i chaotycznego (jak tzw. wakacje kredytowe w 2022 r.) sprawiły, że – jak wynika z analiz Dariusza Filara - sytuacja posiadaczy ok. 2,5 mln czynnych kredytów (o łącznej wartości 470,2 mld zł na koniec 2022 r.) jest bardzo zróżnicowana. W specyficznej sytuacji są posiadacze głośnych medialnie 311 tys. kredytów frankowych (o wartości 52,5 mld zł). Inna jest sytuacja posiadaczy 307 tys. kredytów złotowych (o wartości ok. 100 mld zł), których udzielono w okresie od czerwca 2020 r. do września 2021 r., gdy podstawowa stopa procentowa utrzymywana była na poziomie zbliżonym do zera (0,1%). W jeszcze innej sytuacji są posiadacze około 1,8 mln kredytów złotowych (o wartości blisko 300 mld zł), które zaciągnięto przed 2020 r. Proponowane obecnie w kampanii wyborczej kredyty, w których spłata odsetek w całości lub części miałaby zostać przerzucona na barki BGK (a więc ogółu podatników), mogą jeszcze bardziej wewnętrznie zróżnicować środowisko kredytobiorców, a to stanowić będzie ważki problem społeczny.
Wewnętrznemu zróżnicowaniu środowiska kredytobiorców towarzyszy osłabiona kondycja sektora bankowego (bardzo znaczny wzrost rezerw na ryzyko prawne, spadek kapitałów własnych, niski współczynnik rentowności ROE). Banki w takiej kondycji mają ograniczone możliwości ekspansji kredytowej.
Na wymienione wyżej problemy nakładają się dodatkowo skutki niespodziewanego dla społeczeństwa szybkiego wzrostu inflacji. Podwyżki stóp procentowych doprowadziły do załamania rynku kredytów mieszkaniowych, obnażając wiele jego słabości.
By naprawić sytuację na rynku kredytów mieszkaniowych konieczne jest wprowadzenie nowego modelu dla tego rynku. Model ten przedstawi Andrzej Reich. Założenia, które powinien spełniać i szczegółowe instrumenty oraz konieczne działania zostały sformułowane w raporcie przygotowanym na podstawie opinii wielu ekspertów i po konsultacji ze środowiskami interesariuszy. Nowy model ma być elastyczny, wolny od ryzyka prawnego i lepiej zabezpieczony przed ryzykiem rynkowym oraz zawierać bogatszą ofertę produktową. Na takim rynku państwo, jako regulator, ma ingerować ex ante, a nie ex post, a klienci mają dysponować niezbędnym minimum wiedzy finansowej, w pierwszym rzędzie dotyczącej świadomości ryzyka długoterminowych kredytów mieszkaniowych.
W trzeciej części seminarium Michał Polasik przedstawi model tzw. zrównoważonej hipoteki, który pozwala na przezwyciężenie zarówno ekonomicznych, jak i prawnych wyzwań dla obecnego rynku. Aktualny model ekonomiczny kredytów hipotecznych powoduje przyspieszanie realnej spłaty kredytów w sytuacji podwyższonych stóp procentowych, co skutkuje problemami dla klientów, banków i całej polskiej gospodarki. Z kolei skomplikowanie kredytu hipotecznego, niski poziom edukacji ekonomicznej konsumentów oraz ukształtowana linia orzecznictwa sądowego generują wysoki poziom niepewności prawnej na rynku finansowania nieruchomości mieszkaniowych.
