128 Seminarium BRE-CASE: Polityczne korzenie kryzysów bankowych i ograniczonej akcji kredytowej
Systemy bankowe to w rzeczywistości układ między władzami, inwestorami, ale i elektoratem politycznym. Właśnie ten układ decyduje o zasadach gry, o czymś, co nazywam „grą w okazje bankowe” – stwierdził prof. Charles Calomiris. – Zatem zasady „gry” dotyczące wejścia na rynek, konkurencyjności, alokacji kredytu i alokacji strat wynikają głównie z czynników politycznych, czyli układu, swoistej koalicji, która decyduje o strukturze i wynikach systemu bankowego.
W scentralizowanym autokratycznym systemie państwowym mamy do czynienia ze zjawiskiem sieci kolesi dzielących się zyskami. Klasycznym przykładem jest Meksyk; z wyjątkiem czasów rewolucji, kiedy panował istny chaos i każdą inwestycję, w każdej chwili mogli przejąć żołnierze. Zupełnie odmiennym przykładem państwa autokratycznego jest Brazylia, której rząd nigdy nie był w stanie sprawować nadmiernej kontroli nad gospodarką, zwłaszcza nie był skuteczny w poborze podatków.
W demokracji liberalnej (Kanada) zasady gry uniemożliwiają wszystkim grupom społecznym przejęcie kontroli nad systemem bankowym i wykorzystywanie systemu jako środka przejęcia zasobów innych grup. A tymczasem w demokracji populistycznej (Stany Zjednoczone) rządząca koalicja wykorzystuje system bankowy, by przejąć zasoby innych grup społecznych, co prowadzi do obniżenia i destabilizacji akcji kredytowej. Bowiem przesunięcie zasobów zwykle polega na udzielaniu kredytów po preferencyjnych stawkach osobom zaprzyjaźnionym.
Z analizy historii bankowości w Wielkiej Brytanii, Kanadzie i Stanach Zjednoczonych wynika, że jeśli państwo demokratyczne boryka się z problemami, ma kłopoty z finansowaniem wydatków (zwłaszcza w czasie wojny), to system bankowy, w razie konieczności, zostanie dokooptowany, by służyć interesom państwa, dlatego, przykładowo, bankowość w Wielkiej Brytanii była zacofana przez ponad wiek.
Ponadto, historia bankowości dowodzi, że w demokracji populistycznej akcja kredytowa będzie niższa i mniej stabilna.
Studiując i analizując procesy polityczne zachodzące w poszczególnych krajach można zrozumieć kształt i zasady funkcjonowania systemów bankowych tych krajów.
Atuty i słabości systemu bankowego da się wyjaśnić analizując pakty, układy, zasady gry określone przez grupy, które decydują jak organizuje się banki, jak określa się poziom akcji kredytowej, jak dzieli się straty w przypadku upadłości.
Oznacza to również, że dyskusja ekonomistów na temat regulacji często odwodzi nas od sedna problemu: w czyim interesie jest dana regulacja.
W kraju demokratycznym debatując o wynikach systemu bankowego powinniśmy spojrzeć w lustro i zapytać siebie, czy to przypadkiem nie my domagamy się preferencji, czy to nie my uczestniczymy w tym układzie, który przejmuje zasoby, i przez którego działanie system bankowy jest nieadekwatny.
O politycznych korzeniach kryzysów bankowych dyskutowali 3 października goście 128. seminarium BRE-CASE. Tekst wykładu prof. Ch. Calomirisa oraz główne tezy seminaryjnej dyskusji będzie zawierał Zeszyt BRE Bank-CASE nr 128.
Retransmisja obrad seminarium na portalu Bankier.tv
Zapraszamy do zapoznania się z książką Charlesa W. Calomirisa i Stephena H. Habera Fragile by Desing: The Political Origins of Banking Crises and Scarce Credit, która była podstawą wykładu prof. Calomirisa na seminarium BRE-CASE.
Więcej informacji o książce na stronie Wydawcy.
