Czy Polska może sprostać unijnym ambicjom polityki klimatycznej?
Jakub Sawulski, Jan Witajewski-Baltvilks, Insytut Badań Strukturalnych
Jako członek Unii Europejskiej, Polska współtworzy europejską politykę na rzecz zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych i ograniczenia zmian klimatycznych. Rosnące ryzyko wywołania efektu cieplarnianego wymaga wysiłku ograniczającego globalne emisje wszystkich państw, w szczególności regionów najbardziej uprzemysłowionych. Unia Europejska jest jednym z liderów tych zmian. Obecnie obowiązujące cele unijne zakładają, że do 2030 roku gazy cieplarniane zostaną zredukowane o 40% (względem poziomu z 1990 roku), udział Odnawialnych Źródeł Energii (OZE) osiągnie 32%, a efektywność energetyczna poprawi się o 32,5%.
Trend redukcji emisji w Polsce jest wyraźny. Jeszcze w 2004 roku 92% energii elektrycznej w Polsce było wytwarzane w elektrowniach węglowych, a tylko 3% z OZE. W 2016 roku 80% energii elektrycznej pochodziło z węgla a 14% z OZE. W tym okresie emisje CO2 na jednostkę PKB zmalały z 0,8 kg /USD do 0,5 kg /USD. Scenariusz referencyjny z 2016 roku przygotowany przez Komisję Europejską zakłada dalszy spadek emisyjności polskiej gospodarki. W 2030 roku emisje CO2 na jednostkę PKB powinny zmaleć o 30%, do 0,3 kg /USD, a w 2050 roku nie powinny przekroczyć 0,2 kg /USD.
Kontynuowanie zmian w polskim miksie energetycznym, szczególnie odchodzenie od węgla, rodzi jednak sprzeciw części społeczeństwa. Istotną rolę odgrywa też rachunek ekonomiczny, który każe zastanawiać się nad kosztami i korzyściami scenariuszy dekarbonizacji oraz jej braku z punktu widzenia gospodarki. Zespół Instytutu Badań Strukturalnych przygotował w ramach międzynarodowego projektu naukowego TRANSrisk zbiór analiz wpływu polityki klimatycznej na gospodarkę Polski.
W ramach naszego badania obliczyliśmy, jak wyglądałby optymalny miks produkcji energii elektrycznej przy założeniu, że do 2050 roku chcemy trzykrotnie zredukować emisję CO2 w polskiej energetyce. Wyniki wskazują, że w tym scenariuszu spadek udziału węgla w polskim miksie energetycznym będzie znaczący już od 2020 roku. Udział ten zmniejszy się z obecnych około 85% do 39% w 2030 roku i 12% w 2050 roku. W 2050 roku węgiel używany będzie już wyłącznie w elektrociepłowniach.
Optymalny miks energetyczny w scenariuszu dekarbonizacji
Przygotowaliśmy również projekcję skutków dekarbonizacji na poziomie całej gospodarki, wykorzystując model makroekonomiczny DSGE, opracowany w Instytucie Badań Strukturalnych. Wyniki wskazują, że wpływ na PKB, bezrobocie czy konsumpcję jest niewielki. W perspektywie 2050 roku średni wzrost gospodarczy w scenariuszu dekarbonizacji byłby o 0,02 punktu procentowego niższy niż przy pozostaniu przy węglu.
Nasze wyniki pokazują, że Polska jest w stanie sprostać ambicjom celów unijnych stosunkowo niewielkim kosztem. Ambitne podejście nie tylko znacznie obniżyłoby emisje, ale również wzmocniłoby naszą pozycję na arenie międzynarodowej.
Zapraszamy do zapoznania się z raportem:
